Białko jest niezbędnym do życia składnikiem zdrowej diety. Odpowiada za wiele procesów, które każdego dnia przebiegają w naszym organizmie. Pełni ono bardzo istotną funkcję, gdyż zapewnia odpowiedni wzrost i rozwój człowieka oraz regenerację poszczególnych tkanek. Odgrywa również ważną rolę w funkcjonowaniu układu immunologicznego, oddziałuje na hormony i enzymy, jest zaangażowane w produkcję energii i niemal każdy inny proces, który zachodzi w naszym ciele. Produkty wysokobiałkowe to: mięso, jaja, nabiał (mleko, jogurty, maślanki, sery, śmietana), orzechy, zboża, rośliny strączkowe.
Kryteria podziału białek
Istnieje wiele kryteriów podziałów białek. Ze względu na budowę i skład, związki organiczne dzieli się na białka proste i złożone. Głównym źródłem białka jest pożywienie. Ilość białka w diecie zależy od zwyczajów żywieniowych. 40-60% tego składnika powinny dostarczać produkty zwierzęce: mięso, wędliny, drób, ryby, mleko, sery, jaja, a resztę białka roślinne: z produktów zbożowych, ziemniaków, warzyw, owoców.
1. Białko proste
Albuminy -znajdują się w surowicy krwi, w limfie, mleku, jajach, w nasionach roślin strączkowych i zbóż (żyto, pszenica).
Globuliny , Histony
Gluteliny -w nasionach roślin dwuliściennych, ale w największych ilościach w ziarnach zbóż
Prolaminy – występują wyłącznie w ziarnach zbóż.
Skleroproteiny -przede wszystkim białka tkanki łącznej (kolagen, elastyna), włosów i części zrogowociałych (keratyna).
Protaminy – występują w plemnikach ryb, gdzie tworzą połączenia z kwasami nukleinowymi.
2. Białka złożone
Chromoproteiny – zawierające układ hemowy oraz flawoproteidy.
Fosfoproteidy – kazeina mleka, witelina żółtka jaj, ichtulina ikry ryb.
Nukleoproteidy – w rybosomach, mikrosomach i mitochondriach, w niewielkich ilościach także w jądrach komórkowych.
Lipoproteidy – są nośnikami cholesterolu
Glikoproteidy – występują też w substancji ocznej i w płynie torebek stawowych.
Metaloproteidy – miedź, cynk, żelazo, wapń, magnez.
Najlepsze mięsne źródła białka
pierś kurczaka bez skóry
wieprzowina, schab bez kości
sznyclówka cielęca
wątróbka wieprzowa
polędwica wieprzowa
pierś z kaczki
mięso z uda indyka bez skóry
mięso z piersi indyka bez skóry
Warzywa bogate w białko
Fasola i groszek
Szpinak
Pieczone ziemniaki
Brokuły
Brukselka
Kukurydza
Zawartość białka roślinnego w pożywieniu może poprawić ogólny układ składników pokarmowych w diecie – mniejszy dowóz tłuszczów nasyconych, wyeliminowanie cholesterolu, wzrost podaży witamin, soli mineralnych i błonnika.
